Tek fonksiyon; tanımlı olan tüm x değerleri için f (-x) = -f (X) oluyorsa bu tek fonksiyondur. F (-x)= f (X) oluyorsa bu bir çift fonksiyondur. Başka bir deyişle, başlangıç noktasına (0,0) göre simetrik olan tek fonksiyondur, y eksine göre simetrik fonksiyonlar ise çift fonksiyonlardır.
Tek fonksiyon özellikleri nelerdir?
Bir fonksiyonun tek fonksiyon olması demek çift dereceli terimlerin katsayıları sıfır olmasıdır.
Tek fonksiyonların grafikleri orijine göre simetriktir.
İki tek fonksiyonun çarpımı veya bölümü tektir.
Biri tek diğeri çift fonksiyonun çarpımı veya bölümü tek fonksiyondur.
Tek fonksiyonları toplamı tektir.
Tek fonksiyonların tek tamsayı kuvvetleri tektir. Çift tamsayı kuvvetleri çifttir.
F tek ise fof tektir. F çift ise fof çifttir.
Örnek 1: f (X) = sinx +3x –x3 fonksiyonu tek mi çift midir? Çözüm: f (-x) = sin (-x) + 3(-x) -(-x)3 = -sinx -3x +x3 = -(Sinx +3x –x3) = -f (X) olduğundan tek fonksiyondur.
Örnek 2: f (X) = x2 + 4 -cosx fonksiyonu tek mi çift midir bulunuz? Çözüm: f (-x) = (-x)2 + 4 -cos (-x) = x2 + 4 -cosx = f (X) olduğundan çift fonksiyondur.
Örnek 3: f (X) = x2 + x3 -3 fonksiyonu tek mi çift midir? Çözüm: f (-x) = (-x)2 + (-x)3 -3 = x2 – x3 -3 olduğundan bu ne tek ne de çift fonksiyondur.
Örnek 4: f (X) = 0 fonksiyonu tek mi çift midir? Çözüm: f (-x) = f (X) = -f (X) = 0
Olduğundan fonksiyon hem tek hem de çifttir.
Örnek 5: f: R→ R f (X)= (A+6).x8+(B-9)4+(A+2).x5+(B+5) x fonksiyonunun grafiği orijine göre simetrik ise a+b=?
Fonksiyonun grafiği orijine göre simetrik olduğundan dolayı bu fonksiyon tek fonksiyondur. Bu sebeple derecesi çift olan terimlerin katsayıları 0'dır.
A+6=0 b-9=0 a=-6 b=9 a+b= -3 olur.
Örnek 6
Aşağıdakilerin tek ve çift fonksiyon olma durumlarına bakalım.
F (X)= x⁴+5x²-7 fonksiyonunda çift kuvvetli bilinmeyenler olduğundan çift fonksiyondur.
F (X)= x⁵+x³fonksiyonu tek kuvvetli bilinmeyenlerden oluşmuştur ve bu sebeple tek fonksiyondur.
F (X)= x²-x fonksiyon ne tektir ne de çifttir.
F (X)= x.|x| fonksiyonunun tek mi çift mi olduğunu anlamak için f (-x) durumuna bakalım.
F (-x)= -x.|-x|= -f (X) olduğundan tek fonksiyondur.
Örnek 7
F (X) fonksiyonun grafiği orjine göre simetrik olduğuna göre.
F (X)+3f (-x)= x³+x ise f (2)=?
Çözüm: Grafiğin orjine göre simetrik olmasından fonksiyonun tek fonksiyon olduğunu anlaşılmaktadır.
F (-x)= -f (X) yazabiliriz.
F (X)-3f (X) =x³+x.
-2f (X) =x³+x.
X=2 için f (2) fonksiyonunu bulalım.
-2f (2)=10 ise f (2)= -5 şeklinde bulunur.
Örnek 8
F (X) tek fonksiyon g (X) çift fonksiyon olmak üzere, f (-5)=3, g (3)=7 ise g (F (5))+g (-3) ifadesi neye eşittir?